[Krzychu]

POMIAR CIŚNIENIA SPRĘŻANIA

Cel pomiaru:
Stan techniczny górnej części silnika, bez jego demontażu, można ocenić na podstawie ciśnienia sprężania w cylindrach.
Pomiar ciśnienia sprężania silnika służy do ogólnego sprawdzenia stopnia zużycia: tłoków, pierścieni tłokowych, gładzi cylindra oraz przylgni zaworów i ich gniazd.
Pomiar ciśnienia sprężania pozwala również ocenić stan uszczelki pod głowicą i wykluczyć lub potwierdzić jej uszkodzenie.

Pomiary ciśnienia sprężania należy wykonać przy zachowaniu następujących warunków wstępnych:

Sprawdzone i w razie potrzeby wyregulowane luzy zaworowe.
Sprawny rozrusznik.
W pełni naładowany akumulator w celu uzyskania minimum 150÷200 obr./min wału korbowego.
Silnik rozgrzany do temperatury eksploatacyjnej (co najmniej 70 oC. przez cały czas pomiaru).

Ciśnienie sprężania mierzy się na wszystkich cylindrach według metodyki:

Odłączamy układ wtryskowy (wtryskiwacze) - jeżeli nie jest to nazbyt utrudnione. Układ zasilania paliwa można w wielu przypadkach rozłączyć również wymontowując bezpiecznik zasilania elektrycznego pompy paliwa.
Odłączamy układ zapłonowy i wykręcamy wszystkie świece (przed wykręceniem świec warto oczyścić gniazda świec za pomocą sprężonego powietrza).
W celu usunięcia resztek mieszanki paliwowej z cylindrów przez kilka sekund przy użyciu rozrusznika wprowadzamy w ruch układ tłokowo-korbowy.
W otwór gniazda świecy pierwszego cylindra (od strony rozrządu) wciskamy (lub wkręcamy) końcówkę przyrządu do pomiaru. Przy użyciu rozrusznika wprowadzamy w ruch układ tłokowo-korbowy do chwili, gdy wskazówka manometru zajmie skrajne położenie i nie przestanie się przesuwać (maksymalne ciśnienie). Podczas pomiaru przepustnice muszą być całkowicie otwarte (pedał przyśpieszenia wciskamy do oporu).
Analogicznie dokonujemy pomiarów w pozostałych cylindrach.
Czynności należy wykonać szybko, by nie dopuścić do wystudzenia silnika.
Opcjonalnie wykonujemy próbę olejową.


PRÓBA OLEJOWA:

Cel pomiaru:
Próba olejowa pozwoli określić rodzaj nieszczelności, zużycia w silniku.

Dla cylindrów, w których stwierdzono zbyt niskie ciśnienie sprężania przeprowadza się dodatkowo tzw. próbę olejową, aby sprawdzić, czy przyczyną tego jest zużycie pierścieni i gładzi cylindrowej czy też źródłem nieszczelności są zawory lub uszczelka pod głowicą. Próba olejowa polega na tym, że do cylindrów w których stwierdzono zbyt niskie ciśnienie sprężania, wstrzykuje się niewielką ilość oleju silnikowego (5 ml) i ponownie mierzy ciśnienie.

Próbę olejową mierzy się według metodyki:

Powtarzamy pomiary, wlewając bezpośrednio przed pomiarem (30 sek.) oddzielnie do każdego cylindra po 5 ml oleju silnikowego (takiego jaki jest używany w silniku - oczywiście świeżego).
Utrzymujemy powtarzalności przez m.in. systemowy pomiar (najpierw pomiary 1,2,3,4.. cylindra na sucho potem pomiar z olejem w tej samej kolejności).
Czynności należy wykonać szybko, by nie dopuścić do wystudzenia silnika.
Do cylindrów należy zawsze wlewać tę samą ilość świeżego oleju.
Z doświadczeń wiadomo, że dla pojemności cylindra do 0,5 litra wystarczy 5 ml (najlepiej zaaplikować strzykawką), ale trzeba także przestrzegać stałego (nie dłuższego niż 30 s) odstępu czasu między wprowadzeniem oleju a rozpoczęciem pomiaru.
Jeżeli osoba wykonująca pomiar ma wprawę, najlepiej wykonać po dwa pomiary dla każdego cylindra (raz za razem) na sucho i z olejem.
Po wykonaniu pomiarów należy trochę poobracać rozrusznikiem, jeszcze z wykręconymi świecami (żeby wydmuchać olej).


INTERPRETACJA WYNIKÓW:

Otrzymane wyniki pomiaru należy porównać z danymi fabrycznymi.

W silnikach nowych oraz w dobrym stanie technicznym ciśnienie sprężania we wszystkich cylindrach powinno być zgodne z danymi producenta.
Różnice ciśnień sprężania między poszczególnymi cylindrami nie powinny być większe niż 10% najwyższego odczytu. Spadek ciśnienia sprężania o 15-20% w stosunku do wartości nominalnej (tzn. podanej przez producenta) świadczy o znacznym zużyciu tłoków, cylindrów, pierścieni tłokowych lub przylgni zaworów. Zużycie tych elementów zwiększa zużycie paliwa, zużycie oleju i zmniejsza moc silnika.

Podczas pomiaru ciśnienia sprężania należy obserwować strzałkę manometru przyrządu do pomiaru. W sprawnym silniku ciśnienie sprężania powinno szybko narastać i osiągać maksymalną wartość. Małe ciśnienie sprężania podczas pierwszych suwów sprężania, stopniowo i powoli narastające w następnych suwach, wskazuje na zużycie pierścieni tłokowych. Małe ciśnienie sprężania podczas pierwszych suwów, nie narastające podczas następnych suwów, wskazuje na nieszczelne zawory lub uszkodzoną uszczelkę głowicy (w bardzo rzadkich przypadkach również pęknięcie głowicy).

Do cylindrów w których wcześniej zostało stwierdzone zbyt niskie ciśnienie sprężania wykonuje się tzw. próbę olejową - wstrzykuje się przez otwór świecy zapłonowej na denko tłoka niewielką ilość oleju silnikowego (5 ml). Następnie mierzy się powtórnie ciśnienie sprężania.
Im mniejsza różnica w ciśnieniach między pomiarem na sucho a z olejem, tym większe prawdopodobieństwo, że nieszczelności istnieją poza pierścieniami (zawory lub uszczelka).

Trzeba mieć na uwadze, iż w przypadku znacznego zużycia pierścieni tłokowych i nadmiernego tzw. "brania oleju", mogą wystąpić wyjątkowo wysokie ciśnienia sprężania (wyższe niż nominalnie).
Gdy pomiar ciśnienia sprężania wskazuje wyjątkowo wysokie ciśnienia sprężania a silnik pobiera znaczną ilość oleju, może to świadczyć o istotnym zużyciu pierścieni tłokowych, tłoków i cylindrów. Przewrotnie, wysokie ciśnienia sprężania w tym przypadku nie są wynikiem braku zużycia pierścieni tłokowych ale ich nadmiernym zużyciem. Uszczelnienie w tym przypadku jest spowodowane olejem silnikowym który przedostaje się do cylindra i równocześnie uszczelnia parę tarcia pierścień-cylinder.

Pomiar ciśnienia sprężania sugerujący inne usterki:

Jeżeli w cylindrze w którym uzyskano niskie ciśnienie sprężania po wykonaniu próby olejowej ciśnienie nie zmienia się lub wzrasta w nieznacznej mierze, może to świadczyć nie tylko o nieszczelności zaworów, ale również o uszkodzeniu uszczelki pod głowicą.
Jeżeli przebicie nastąpiło do układu chłodzenia, to dodatkowym objawem niesprawności będzie występowanie przedmuchów gazów spalinowych do układu chłodzenia podczas pracy silnika (płyn chłodzenia przybiera wtedy kolor "kawy z mlekiem"). Natomiast jeżeli przebicie uszczelki nastąpiło miedzy cylindrami, to jedyna wskazówką o usterce będzie stwierdzenie zaniżonego, i w przybliżeniu jednakowego ciśnienia sprężania w sąsiednich cylindrach.